Page 160 - دستاوردهای علمی جهان ایران‌شناسی - شماره 3
P. 160
با هم زندگی کرده و از زبان و خط مشترک چینی استفاده م یکنند و با فرهنگ یکدیگر ارتباط
نزدیکی دارند و در عین حال ،همچنان فرهنگ و آداب و رسوم سنتی و دینی اسلامی خود را
حفظ کرده‌اند .در پی ورود مسلمانان ایرانی و عرب به شرق و ورود اسلام به چین و انتشار ترجم ه
قرآن به زبان چینی ،فرهنگ و علوم عربی و اسلامی نیز وارد چین شد که مهمترین نمونه‌های
بارز آن عبارتند از :علم نجوم ،ریاضی ،پزشکی ،نظام آموزشی و مدیریت و نظام اداری .این علوم
تأثیر گسترده و مهمی در پیشرفت علمی ،فنی ،و اجتماعی مردم چین ،به‌ویژه مسلمانان داشت هاند
که به پاره‌ای از آنها اشاره می‌شود.
1 .به طوری که همه م یدانند ،علم نجوم اسلامی در زمان سلسل ه سونگ وارد سرزمین چین
شد .پژوهشگران ،معمولا آمدن شخصی به نام کمال‌الدین به چین را آغاز ورود علم نجوم
اسلامی به چین تلقی می‌کنند .ضمنا شخصی به نام ُمعز به خاطر مسلط بودن به علم نجوم و
تقویم ،در رصدخانه‌ی امپراتوری چین کار م یکرد و در تنظیم تقویم چینی شرکت داشت.
در قرآن از علم نجوم نیز نام برده شده است .از این جهت علم نجوم اسلامی در زمینه‌های
پی شبینی زمان گرفتگی خورشید و ماه روش خاص خود را دارد .از طرف دیگر ،علم
ستاره‌شناسی اسلامی با نجوم چینی تفاوت زیادی دارد که این موضوع هم مورد علاق ه
دولت سلسل ه سونگ شمالی در چین قرار گرفت .در تقویم چینی قدیم ایام هفته وجود
نداشت ،ولی در سه تقویم باقی مانده از اوایل دوران سلسله سونگ ،روزهای ایام هفته
نیز مشاهده می‌شود .احتمال م یرود این موضوع با همکاری و مشارکت ُمعز در تنظیم
تقویم در چین ارتباط داشته باشد .دانشمندان چینی نیز علاقه داشتند راه حل جدیدی را
در تقویم اسلامی جستجو کنند .ستاره‌شناسان اسلامی همگی عرب و فارس بودند .آنها
بر اساس مطالب موجود در قرآن کتاب‌های علم نجوم را نوشت هاند که این کتا بها نقش
مهمی در تکامل تقویم چینی دارند .طبق نوشت ه چینی‌ها ،از زمان حاکمیت سلسله یوان تا
اوایل دور‌ه سلسله چینگ ،به مدت 400سال از تقویم خویی خویی (مسلمانان) استفاده
می‌شد و این تقویم درواقع تقویم شمسی مورد استفاده در مناطق حوز‌ه فرهنگ ایرانی
بود و برای فعالیت‌های کشاورزی مورد استفاده قرا می‌گرفت .این تقویم نقش مهمی در
اصلاح تقویم چین در زمان سلسله یوان ایفا کرد.
158
