Page 154 - دستاوردهای علمی جهان ایران‌شناسی- شماره2
P. 154
شناسایی اخبار مه م مل تها ی گذشته است و می‌خواهد احوال و اصول رفتار و پندار آنها را از
روی سن تهای باقی مـاند‌ه آنـه‌ا بشناسد .بیرونی همچنین در شصت و سه سالگی فهرستی
از تألیفات محمدبن زکریای رازی طبیب را فراهم آورد و فـهرست آثـار خـود را هم به آن
ضمیمه کرد .این فهرست شامل 113عـنوان اسـت (به جز عناوین رسالاتی که دوستانش به نام او
نوشت هاند) .فهرست تا حدودی برحسب موضوع مرتب شده و گاهی با نـکا ت مـختصر ی دربـاره
محتویات کتاب‌ه‌ا همراه است (نصر 180 :1359 ،؛ زرین‌کوب75 :1348 ،؛ یادنامة بیرونی :1353،مقدمه
ذبی حالله صفا؛ بیرونی :1925 ،مقدمه بیرونی؛ بیرونی :1380 ،تحشیه پرویز اذكایی؛ بیرونی.)15-12 :1374 ،
دستاوردها و خدمات دیگر:
.1اصل تسطیح کره و ترسیم نقش ههای جغرافیایی؛
.2ترازوی ابوریحان که از دقیق‌ترین ترازوهای تاریخ علم است؛
.3اصل نجومی تسویه البیوت؛
.4اصل نجومی مطرح شعاع؛
.5سیر نور و صوت؛
.6محاسبه مساحت ،محیط و قطر کره زمین؛
.7طول و عرض جغرافیایی و سمت قبله بلاد؛
.8چگونگی تعیین قبله و ساحت محراب مسجد؛
.9رصد میل کلی و میل اعظم در نجوم؛
.10حرکت زمین؛
.11حرکت وسطی و اوج خورشید؛
.12امکان ایجاد خلاء؛
.13رصد خسوف و کسوف؛
.14ساخت افزارهای ویـژه رصدی ( سه میله ،شاقول)..،؛
.15ساخت کره جـغـرافـیایی؛
.16طرح نظریه وجود قاره آمریکا (قربانی.)197-176 :1365 ،
شاگردان :از شاگردان ابوریحان اطلاعات دقیقی وجود ندارد.
152
