Page 80 - دستاوردهای علمی جهان ایران‌شناسی - شماره 3
P. 80
و آشنایی با این زبان در کلیه کتاب‌های خطی عربی سایه انداخته است .در کتاب‌های خطی
عربی ،اغلب توضیحات و تفسیرهای ابتدا و انتهای کتاب به زبان فارسی است و علاوه بر آن متن
بسیاری ازکتاب‌های خطی عربی به سبک فارسی است1.
پروفسور لیو اینگ شنگ استاد تاریخ دانشگاه نانجینگ ،در مقاله‌ای تحت عنوان «تاریخ و
نحوه شکل‌گیری خط ملت هوی و سایر اقلیت‌های نژادی مسلمان شمال غرب چین» می‌گوید:
در دوران حاکمیت سلسله‌های تانگ ،سونگ ویوان ،اجداد قوم هوی (مسلمانان) بیشتر به زبان
فارسی حرف م یزدند و زبان فارسی در عین اینکه یک زبان خارجی بود ،زبان اقلیت قوم هوی
هم محسوب می‌شد .این امر قرن‌ها به همین وضع ادامه داشت ولی پس از گذشت صدها سال
به تدریج زبان چینی جایگزین زبان فارسی شد ،اگرچه هم‌اکنون نیز تعداد زیادی از واژ‌ههای
فارسی همچنان مورد استفاده قوم هوی می‌باشد که محافل اسلامی این واژه‌ها را «زبان مسجدی»
می‌گویند 2.با اینکه زبان شیائو ارجینگ هیچوقت از سوی دولت چین به رسمیت شناخته نشدولی
چندین قرن متوالی به صورت وسیع توسط چهار اقلیت قومی مسلمان دونگ شیانگ ،بائو ،سالار
و هوی مورد استفاده قرار می‌گرفت و هنوز هم علیرغم اینکه امروزه در شهرهای بزرگ به
فراموشی سپرده شده و مورد استفاده نیست ولی در روستاهای مسلمان‌نشین دورافتاده مناطقی
همچون خه‌نن ،شانسی ،مغولستان داخلی ،نینگ شیا ،گنسو ،چینگ های ،سین کیانگ و یونن که
طرح آموزش اجباری دولتی به صورت فراگیر اجراء نشده است ،هم‌اکنون نیز در سیستم آموزشی
مساجد به عنوان زبان آموزشی و برخی محاورات عمومی استفاده می‌شود3.
پروفسور در ادامه می‌افزاید :نیروهای چنگیز و فرزندان او امپراتوری وسیع مغولی را تأسیس
کردند .در این سرزمین پهناور زبان‌های مغولی ،چینی و زبان هوی هوی (زبان فارسی) زبان
رسمی بودند .دولت یوان برای برقراری ارتباط بین مقامات مسلمان فار سزبان و مردم چین ،در
سازمان‌ها و ادارات دولتی مترجم هوی هوی (فار سزبان) استخدام م یکردو لذا در سال 1289
میلادی برای تربیت مترجمین مورد نیاز ،مدرسه آموزش زبان فارسی دولتی را دایر کرد .در
.1هادی العلوی /المخطوطات العربیه فی جامع بکین ،1978 /ص .475
.2لیو اینگ شنگ /تاریخ ونحوه شکل گیری خط نژاد هوی وسایر اقلیت‌های نژادی مسلمان شمال غرب چین
/مجله دراسات قومیه هوی /شماره یک سال .2002
.3لیواینگ شنگ /پیرامون منشأ سیستم تلفظ زبان شیائو ارجینگ -نحوه تلفظ کلمات چینی درجامعالتواریخ
رشیدالدین فضل الله ،بخش چین /دانشگاه نانجینگ 2006/
78
