Page 79 - دستاوردهای علمی جهان ایرانشناسی - شماره 3
P. 79
پس از ورود اسلام به چین توسط ایرانیان و افزایش جمعیت مسلمانان در این کشور ،زبان
فارسی علاوه بر رواج در بازار و دربار امپراتور ،در بین مسلمانان این کشور که اغلب یا اصالتا
ایرانی و یا ایرانی مقیم بوده و یا تحت آموزش و تربیت آنان بزرگ شده بودند نیز به عنوان
زبان اول دینی و آموزشی و محاورهای آنان مطرح گردید .باگذشت زمان زبان و ادبیات فارسی
آنچنان در سه بخش بازار تجاری ،دربار امپراتوری و جامعه مسلمانان چین گسترش یافت که
موجب شد در بخش تجارت و بازرگانی و گمرکات و ادارات مالیاتی ،خط استیفی یا همان خط
سیاق که نوعی خط حساب و کتاب ایرانی است متداول شود 1و در بین مسلمانان ب هویژه در بخش
آموزش و سیستم آموزش مسجدی ،اغلب متون درسی به زبان فارسی تألیف و تدریس شود 2و
در دربار امپراتوری نیز برای تسهیل در روابط سیاسی بین دربار چین و پادشاهان ایرانی ،موسسه
رسمی آموزش زبان فارسی و تربیت مترجمین و دیپلماتهای زبردست و مسلط به زبان فارسی
به وجود آید 3.گسترش زبان فارسی بهویژه درقرنهای 13و 14میلادی که سلسله یوان (مغول)
بر این کشور حکومت م یکرد ،به اوج خود رسید .در این دوران به دلیل همراهی تعداد زیادی
از ایرانیان (بیش از یک صدهزار نفر) با لشگریان مغول ،تحت عناوینی همچون سرباز ،فرمانده،
صنعتگر ،هنرمند ،مبلغ ،مدرس و ...روابط فرهنگی بین ایران و چین فوقالعاده گسترش یافت و
به اقصی نقاط سرزمین پهناور چین رسید4.
آنچه که از آثار برجایمانده از دورانهای مختلف اسلامی بیش از همه توجه محققین و
پژوهشگران علاقمند را به خود جلب م یکند ،گستردگی به کارگیری زبان فارسی در اسناد و
مدارک و کتابهای خطی و لو حها و سن گنوشتههای اسلامی باقیمانده از دوران سلسل ههای
مختلف امپراتوران چینی است .هادی العلوی یکی از نسخهشناسان معروف عرب که کتابهای
خطی مسجد دونگ سه در پکن را مورد بررسی قرار داده ،در این خصوص میگوید :زبان فارسی
.1لیو اینگ شنگ /تاریخ ونحوه شکل گیری خط نژاد هوی وسایر اقلیتهای نژادی مسلمان شمال غرب چین
/مجله دراسات قومیه هوی /شماره یک سال .2002
.2ابراهیم فنگ جین یوان /الاسلام فی الصین /ص 198تا .201
.3لیو اینگ شنگ /تاریخ ونحوه شکلگیری خط نژاد هوی وسایر اقلیتهای نژادی مسلمان شمال غرب
چین /مجله دراسات قومیه هوی /شماره یک سال .2002
.4لیواینگ شنگ /پیرامون منشأ سیستم تلفظ زبان شیائو ارجینگ -نحوه تلفظ کلمات چینی درجام عالتواریخ
رشیدالدین فض لالله ،بخش چین /دانشگاه نانجینگ 2006/
77