Page 78 - دستاوردهای علمی جهان ایران‌شناسی - شماره 3
P. 78
نقشزبانفارسیدرپیدایشزبا نهایمحلیاسلامیدرچین
علیمحمدسابقی
زبان فارسی و فرهنگ ایرانی -اسلامی در چین سابقه بسیار طولانی دارد .تجار و اندیشمندان
ایرانی در اواخر دوران ساسانیان و ب هویژه پس از پذیرش اسلام به عنوان دین عامه مردم ،روابط
گسترده و هم هجانب های با مردم و سرزمین چین داشته و در کنار مبادلات تجاری به تبادل فکری و
فرهنگی م یپرداختند .حضور و فعالیت گسترده مبلغین ایرانی آیی نهای بودایی ،نسطوری ،زرتشتی
و مانوی و در نهایت اسلام در بخ شهای مختلفی از کشور چینو همچنین مسافرت منظم کاروا نهای
تجاری و بازرگانان ایرانی و اقامت طولان یمدت آنان در شهرها و باراندازهای مبادله کالاهای
بازرگانی و بالاخره ازدواج و اقامت دایمی برخی از آنان درچین و سپس تشکیل جوامع کوچک
ایرانی و ایران یزبان در شهرها و مناطقی که در مسیر جاده ابریشم قرار داشتند ،ک مکم زبان و ادبیات
فارسی نیز به این کشور راه یافته و ماندگار شد .با گسترش تجارت بین شرق و غرب و فزونی رفت
و آمدها بین مردم چین و ایران ،تأثیر و نفوذ متقابلی بین زبان این دو کشور به وجود آمد و رفت هرفته
گسترش چشمگیری یافت .ب هویژه تأثیر زبان فارسی بر زبا نهای ترکی اویغوری ،مغولی ،منچوری
و تبتی بسیار عمیق و واژ‌ههای زیادی از فارسی را در این زبا نها م یتوان یافت 1.این زبان ابتدا به
یکی از زبا نهای رسمی تجاری و پس از راه یافتن برخی از ایرانیان به دربار امپراتوران چینی و
عل یالخصوص در دوران حاکمیت مغولان ،در کنار زبا نهای رسمی چینی و مغولی به عنوان یکی
از زبا نهای رسمی دربار درآمد 2.در آن دوران زبان فارسی زبان ادبی و دینی شرق جهان اسلام
محسوب م یشد ،چراکه اکثریت مسلمانان مهاجر به شرق را ایرا نیان تشکیل م یدا دند و م یتوان گفت
که زبان فارسی پس از ورود اسلام به چین فرهنگ زبانی مردم مسلمان و عل یالخصوص مسلمانان
شمال غربی آن کشور شده بود3.
.1امیری،کیومرث /زبان فارسی درجهان – چین ص 157
.2لیو اینگ شنگ /تاریخ ونحوه ی شکل گیری خط نژاد هوی وسایر اقلیتهای نژادی مسلمان شمال غرب چین
/مجله دراسات قومیه هوی /شماره یک سال .2002
.3امیری ،کیومرث /زبان فارسی درجهان – چین ص 156
76
