Page 63 - دستاوردهای علمی جهان ایران‌شناسی - شماره 3
P. 63
معرفیمراکزایرا نشناسیخارجی
مروربرایرا نشناسیوایران‌شناساندرچین
علیمحمدسابقی
رایزنپیشینفرهنگیجمهوریاسلامیایران
درچینوپژوهشگرمسایلفرهنگیبی نالمللی
مقدمه
اگرچه به هیچوجه نمی‌توان برای آغاز شناخت مردمان ایران و چین از یکدیگر تاریخی را
معین کرد ،اما از روزگاران بسیار كهن ،تعامل و پیوستگی فرهنگی بسیاری میان دو تمدن دیرینه
و دو سرزمین پهناور و آباد ایران و چین ،دیده می‌شود .در جغرافیای منطقه ،از قله‌های پر برف
و سر به فلک کشیده كوهستان پامیر كه در قسمت شرقی فلات ایران واقع شده ،رودخانه بزرگی
به سمت مشرق سرازیر است .حوض ه این رودخانه بسیار گسترده است و واح ههای پهناوری را
سیراب می‌كند .از گذشته‌های دور ،نیاکان ساکنان کنونی این منطقه آباد ،با مردمان شمالی پنجاب
و پامیر و با ایرانیان شمالی و مشرقی و سغدیان و غورستان ،همبستگی و پیوستگی گوناگونی
داشته‌اند .روزگاری همین سرزمین ،یكی از بزرگ‌ترین كانو نها و بسترهای شکوفایی فرهنگ
و نژاد ایرانی به شمار م یرفت .آثاری كه در این یکصد سال ه اخیر در کاوش‌های باستا نشناسان
چینی ،به ویژه از غارهای باستانی تورفان و دون خوانگ به دست آمده است ،از جمله چندین
هزار طومار نقاشی و نسخه دس تنویس نامه‌های دینی ،ادبی ،هنری و علمی ،دون خوانگ که بخش
قابل توجهی از آنها نیز مربوط به جهان تمدن و فرهنگ ایرانی است ،روشنایی خیره‌كننده‌ای بر
روابط دیرینه و پر رمز و راز فرهنگی ایران و چین در دوران باستان و میانه تابانده و گوش ههایی
از این تعامل و داد ستد را برای پژوهندگان تاریخ روابط دو ملت روشن و چگونگی آن را بیش
از پیش‌نمایان ساخته است .به رغم این كه بخش زیادی از این آثار هنوز انتشار نیافته است ،ولی
همین اندازه هم كه در دسترس است ،به خودی خود برای نشان دادن اهمیت ،گوناگونی ،و ژرفای
61
