Page 40 - دستاوردهای علمی جهان ایران‌شناسی - شماره 3
P. 40

‫در مجلس دوم شورای ملی نیز به آن راه یافته و رهبری حزب دموکرات را به‌دست گرفت‪ .‬او‬
                                      ‫سرانجام در بهمن ‪ 1348‬و در ‪ 92‬سالگی درگذشت‪.‬‬
                                                           ‫کارنامه علمی‪ -‬فرهنگی‬

‫‌فعالی ‌تهای علمی ‪ -‬فرهنگی تق ‌یزاده طیف گسترده و متنوعی را در بر می‌گیرد‪ :‬تحقیق‪،‬‬
‫تألیف‪ ،‬روزنام ‌هنگاری‪ ،‬تدریس‪ ،‬کتاب‌شناسی‪ ،‬ایراد خطابه و سخنرانی‪ ،‬پشتیبانی از فعالیت‌های‬
‫علمی ـ فرهنگی به لحاظ مقام و موقعیت سیاسی‪ ،‬مشارکت در تأسیس و سازماندهی نهادهای‬
‫علمی و فرهنگی و مشاوره و رایزنی در این زمینه‌ها‪ .‬صورت تفکیکی از آثار او در یادنامه‬
‫تقی‌زاده آمده است‪ .‬بخش عمده‌ای از نوشت ‌هها و یادداش ‌تهای تق ‌یزاده‪ ،‬اعم از نوشت ‌ههای فارسی‬
‫و خارجی به کوشش ایرج افشار به چاپ رسیده و مجتبی مینوی که از دوستداران تق ‌یزاده بود‪،‬‬
‫طی مقاله مفصلی کتاب‌های عمده‪ ،‬سلسله خطابه‌ها و مقالات مهم وی را معرفی و بررسی کرده‬
‫است‪ .‬از آثار تحقیقی تقی‌زاده‪ ،‬پژوهش در باره گاه‌شماری و تاریخ تقویم و نجوم در ایران‪ ،‬تاریخ‬
‫برخی مذاهب کهن در ایران و از جمله آیین مانی‪ ،‬تاریخ عرب جاهلی مقارن با ظهور اسلام و‬
‫تتبعات درباره فردوسی و ناصر خسرو اهمیت بیشتری دارد و با توجه صاحبنظران روبروست‪ .‬از‬
‫نظر خاور‌شناسان غربی‪ ،‬که به ارزش و اهمیت تحقیقات دانشمندان ایرانی با شکاکیت و احتیاط‬
‫توجه داشته‌اند‪ ،‬محمد قزوینی و سید حسن تق ‌یزاده جایگاه علمی متمایزی دارند‪ .‬تق ‌یزاده در‬
‫دانشگاه کمبریج انگلستان‪ ،‬مدت کوتاهی در دانشگاه کلمبیای امریکا و مدت نسبت ًا مدیدی در‬
‫دانشکده معقول و منقول (الهیات کنونی) دانشگاه تهران به تدریس مواد درسی زبان فارسی‪ ،‬تاریخ‬
‫و فرهنگ ایران‪ ،‬تاریخ عرب در اوایل ظهور اسلام‪ ،‬تاریخ ادیان ملل قدیم و تاریخ علوم اسلامی‬

                    ‫اشتغال داشت‪ .‬متن خطابه‌های درسی او ضمن آثار وی منتشر شده است‪.‬‬
                                                              ‫‌یک زندگی طوفانی‬

‫‌خاطرات تقی‌زاده با عنوان «یک زندگی طوفانی» که توسط مرحوم ایرج افشار منتشر شده‬
           ‫است حاوی نکات خواندنی فراوانی در مورد بزنگاه‌های تاریخ معاصر ایران است‪1.‬‬

‫‪ .1‬غلامرضا طباطبائی مجد‪ ،‬همان منبع ‪ ،1390‬صص ‪.204-189‬‬

                                                                                               ‫‪38‬‬
   35   36   37   38   39   40   41   42   43   44   45