Page 40 - دستاوردهای علمی جهان ایرانشناسی - شماره 3
P. 40
در مجلس دوم شورای ملی نیز به آن راه یافته و رهبری حزب دموکرات را بهدست گرفت .او
سرانجام در بهمن 1348و در 92سالگی درگذشت.
کارنامه علمی -فرهنگی
فعالی تهای علمی -فرهنگی تق یزاده طیف گسترده و متنوعی را در بر میگیرد :تحقیق،
تألیف ،روزنام هنگاری ،تدریس ،کتابشناسی ،ایراد خطابه و سخنرانی ،پشتیبانی از فعالیتهای
علمی ـ فرهنگی به لحاظ مقام و موقعیت سیاسی ،مشارکت در تأسیس و سازماندهی نهادهای
علمی و فرهنگی و مشاوره و رایزنی در این زمینهها .صورت تفکیکی از آثار او در یادنامه
تقیزاده آمده است .بخش عمدهای از نوشت هها و یادداش تهای تق یزاده ،اعم از نوشت ههای فارسی
و خارجی به کوشش ایرج افشار به چاپ رسیده و مجتبی مینوی که از دوستداران تق یزاده بود،
طی مقاله مفصلی کتابهای عمده ،سلسله خطابهها و مقالات مهم وی را معرفی و بررسی کرده
است .از آثار تحقیقی تقیزاده ،پژوهش در باره گاهشماری و تاریخ تقویم و نجوم در ایران ،تاریخ
برخی مذاهب کهن در ایران و از جمله آیین مانی ،تاریخ عرب جاهلی مقارن با ظهور اسلام و
تتبعات درباره فردوسی و ناصر خسرو اهمیت بیشتری دارد و با توجه صاحبنظران روبروست .از
نظر خاورشناسان غربی ،که به ارزش و اهمیت تحقیقات دانشمندان ایرانی با شکاکیت و احتیاط
توجه داشتهاند ،محمد قزوینی و سید حسن تق یزاده جایگاه علمی متمایزی دارند .تق یزاده در
دانشگاه کمبریج انگلستان ،مدت کوتاهی در دانشگاه کلمبیای امریکا و مدت نسبت ًا مدیدی در
دانشکده معقول و منقول (الهیات کنونی) دانشگاه تهران به تدریس مواد درسی زبان فارسی ،تاریخ
و فرهنگ ایران ،تاریخ عرب در اوایل ظهور اسلام ،تاریخ ادیان ملل قدیم و تاریخ علوم اسلامی
اشتغال داشت .متن خطابههای درسی او ضمن آثار وی منتشر شده است.
یک زندگی طوفانی
خاطرات تقیزاده با عنوان «یک زندگی طوفانی» که توسط مرحوم ایرج افشار منتشر شده
است حاوی نکات خواندنی فراوانی در مورد بزنگاههای تاریخ معاصر ایران است1.
.1غلامرضا طباطبائی مجد ،همان منبع ،1390صص .204-189
38