Page 31 - دستاوردهای علمی جهان ایران‌شناسی- شماره2
P. 31
بوشهرگنجینهتاریخیخلیج‌فارس
دكتر عبدالكریم مشایخی
مدیر بنیاد ایرا نشناسی شعبه بوشهر
و مدرس مراكز تربیت معلم و دانشگاه‌های بوشهر
بر اسا س كاو شها ی باستا نشناسی پرفسور آندریاس P.Anderiasآلمان ی در سا ل 1872م/
1290ه.ق و پیزارد Pizardعتیقه‌شناس ی فرانسوی در سال 1914م 1333 /ه.ق در خراب ههای
شهر قدیمی ریشهر ،سبزآباد و ت ّل پی تل نخستین سنگ بنای تمدن بوشهر به زمان ایلام یها
می‌رسد( .كامرو ن ،ص )77بوشهر قدی م (لیا ن) در دورة ایلامی یك ی از مراكز مه م فرهنگی و
تجاری به شمار می‌رفته و شهر تاریخی لیا ن Lyanپل ارتباطی ایلامی‌ها با نواحی اقیانوس هند و
جنو ب شرق ی آسیا بوده اس ت1.
در دوران ماد و هخامنش ی تمد ن بوشهر به حیا ت خود ادامه داد ،و در زما ن هخامنشیا ن،
پادشاهان این سلسل ه كا خها و معابد چند ی در توز (توج) و برازجان بنا نمودند ،ك ه از جمل ه ب ه
بقایا ی ُتل ُمر ،كا خ كورشُ ،تل طلسم ی (جنوب شهر برازجان) باید اشاره كرد2.
در دورة سلوكیان ،رومی‌ها بر كنارة خلیج‌فارس شهری به نام انطاكیه بنا كردند ،كه مدتها از
رونق و آباد ی ویژ‌ها ی برخوردار بود .بر اساس پژوهش‌ها ی گریشمن GHIRSHMANاین شهر
در مح ل بوشهر كنونی قرار داش ت3.
در دورة ساسانیا ن ،بوشهر قدیم مورد توجه و عنای ت ویژه‌ای بود .ریواردشیر RiwArdshir
كه بعد ریشهر Reishahrنام گرفت ،ب ه عنوان یك بندر مهم تجار ی و بازرگانی مورد توج ه بوده،
و دارای یك قلعه مستحكم نظامی بوده ،كه آثار ویرانه‌های آن در منطق ة ریشهر كنونی هنوز هم
پابرجاست4.
.1نور یزادة بوشهری ،اسماعیل ،سرزمی ن كنونی ایرا ن و خلیج‌فارس ،چاپخانه روزنامة امید ،تهران ،چا پ او ل،
،1325ص .123
.2تاب كزاده ،سرو ش ،جایگا‌ه دشتستان در سرزمین ایران ،انتشارات نوید شیراز ،چاپ ا ّول ،1373 ،ص.61
هفتم، چاپ تهران، فرهنگی، و علمی انتشارات معین، مح ّمد ترجمة اسلام، تا آغاز از ایران رومن، گریشمن، .3
ص .262 ،1368
.4اقتداری ،احمد ،آثار شهرهای باستانی ایرا ن (سواح ل و جزایر خلی جفارس و دریا ی عمان) ،انتشارات انجمن
آثار مفاخر فرهنگی ،تهران ،چا پ د ّوم ،1375 ،ص .156
29
