Page 105 - دستاوردهای علمی جهان ایران‌شناسی - شماره 3
P. 105
شهرتاریخیزیتون(چوانجو)،یادگاریازحضورایرانیاندرچین
علیمحمدسابقی
مقدمه
بنا به گفت ه برخی از مورخان ،پیشین ه روابط سیاسی و فرهنگی ایران و چین بیش از دو هزار و
ششصد سال سابقه دارد و مطالعات تاریخی نشان م یدهد ب یهیچ گمان راه ابریشم در طول دوران رونق
و پویایی خود ،اصل یترین رشت ه پیوستگی تجاری و تاثیرگذارترین میانجی فرهنگی بین مردمان
چین ،ایران و کشورهای مختلف شرق و غرب بوده است که بر بستر آن علاوه بر مبادلات تجاری و
بازرگانی و کالاهای مرغوب ابریشمین و سفالین ،داد و ستد برجست هترین کالاهای فرهنگی و هنری،
فکر و اندیش ههای ناب دینی و انسانی نیز رونق و رواج شایانی داشته است .گرچه امروزه از کالاهای
بازرگانی و تجاری ایرانی مبادله شده در آن زمان آثار قابل ملاحظ های جز تعدادی سکه و شیشه
و ...بر جای نمانده است ،اما ه ماکنون نیز در جای جای سرزمین پهناور و کهن چین م یتوان آثار
فرهنگی و اندیش ههای ناب ایرانی را یافت که‌یا با همان هویت ایرانی خود همچنان باقی مانده و یا با
کمی تغییر ،جزء لاینفک هویت فرهنگی چین شده است .آثار ماندگار تاریخی ادیان ایرانی مانوی،
زرتشتی ،نسطوری و نشان ههایی از آیین بودایی و دین مبین اسلام که هنوز هم بالنده و پویا همچنان
ادامه دارد ،و حاملان اصلی آنان به سرزمین چین ایرانیان بود‌هاند ،جزء مبادلات فکری و اندیش های
هستند که حاکی از عمق تاثیرگذاری «جهان فرهنگی ایرانی» در «جهان فرهنگی چین» است .حضور
بلن دمدت و پ ررنگ فرهیختگان ایرانی و شخصی تهای بزرگ تربی تیافت ه فرهنگ ایران در دربار
امپراطوران مختلف چین ب هویژه در دوران حاکمیت سلسله مغولان (یوان) که هر کدام منشاء خدمات
ماندگار علمی ،آموزشی و اجتماعی بوده و نقش آنان در تداوم پیوستگی و بالندگی روابط فرهنگی
بین دو ملت پرسابقه و متمدن آسیا ،بخش دیگری از این تاریخ روابط دیرینه و دوستان ه ایران و چین
به حساب م یآیند .پایداری و پیوستگی این روابط به مرور جایگاه والای خود را در هم ه شئونات
فرهنگی ،هنری ،اعتقادی و اجتماعی چین با زیافته و در قال بها و شک لهای گوناگون در ادبیات و
شعر ،نقاشی ،نگارگری ،موسیقی ،سفالگری و صنای عدستی تاثیر ب یزوالی گذاشته است.
معروف است که در دوران رونق و شکوفایی شهر چانگ اَن (شی اَن امروز) ،پایتخت سلسل ههای
103
